Đêm cuối cùng ở Ngọa Vân (Phần 1)

Truyện ngắn của Uông Triều

1. Am Ngọa Vân nằm trên núi Vây Rồng thuộc cánh cung Đông Triều, địa phận xã Bình Khê, huyện Đông Triều. Theo các ghi chép Phật giáo thì Ngọa Vân là nơi vua Trần Nhân Tông, tổ sư thứ nhất của dòng thiền Trúc Lâm viên tịch. Nằm ở độ cao hơn 500 mét so với mực nước biển, Ngọa Vân có thảm thực vật phong phú bao phủ, nhiều nhất là các loại trúc rừng, trên núi có mây trắng che quanh năm…
2. Những kiến trúc hiện thời ở khu vực Ngọa Vân chỉ còn là phế tích: một am thờ sơn thần dựng lại trên nền cũ có tên Thiên Sơn từ; một tịnh am ghi Ngọa Vân am; tháp đá có đặt bài vị vua Trần; một bia lớn khắc hai mặt đã bị kẻ gian đập vỡ vì nghi có vàng bên trong… Một kiến trúc vòm bị mất phần mái, một số hàng đá xây bó vỉa, ngói mũi hài, ngói mũi lá, gạch vồ, đá kê chân cột, voi đá, ngựa đá…
3. Không xa địa điểm Ngọa Vân là chùa Quỳnh Lâm, nơi có pho tượng Di Lặc bằng đồng, đứng đầu trong An Nam tứ đại khí xưa kia của Đại Việt; đền An Sinh thờ bát vị hoàng đế; quần thể lăng mộ các vua Trần, trong đó có một lăng mộ đang nằm giữa hồ nước thủy lợi…
4. Đường đến Ngọa Vân còn chưa có đường chính, phải đi qua rừng trúc và các địa điểm có tên như đập Trại Lốc, suối phủ Am Trà, Tàn Lọng, Đô Kiệu, Thông Đàn, Đá Chồng, có chỗ phải lội qua suối rừng…
Vào dịp bảy trăm năm ngày mất của Người, Uông cùng một đoàn văn nghệ sĩ trong vùng đắc ý hành hương lên thăm Ngọa Vân. Uông đã ngồi thiền dưới chân tháp tổ, ăn rau rừng, uống nước suối, bẻ trúc làm gậy, một đêm miên man không ngủ được…
***
Cờ thiên địa phất thì tiến, cờ tứ định thì đi thong thả, cờ ngũ hành thì đi nhanh, cờ lục hợp thì thổi cơm… Chiến trận.
Đêm mịt mùng trên đỉnh Ngọa Vân.
Đã bốn ngày mưa gió gầm gào rên xiết. Đức Phật hoàng trở dậy, gió quất vào mạng sườn thảo am từng đợt. Cột cái, cột quân, rui mè, lốc ngói vặn mình co rút, chống đỡ. Gió mạnh nhưng chưa quật nát, nghiến xéo tất được. Vách gỗ vặn kêu răng rắc, gió muốn nhổ bật thảo am, cuốn thốc lên trời nhưng bốn thân cột cái làm bằng gỗ lim, chôn sâu dưới đất, mút chặt thin thít không chịu nhúc nhích. Thảo am lừng lững chống lại từng đợt gió xoáy…
Người hướng mặt về Đông.
Giọt sáng leo lét của đèn hạnh muốn tắt hút vì gió mạnh. Trời đặc như hũ nút, gió gào sầu oán, khóc lóc. Tiếng vượn kêu nghe thảm quá, như người hát khúc ai não đưa cố nhân về đất cũ. Thiên địa đang chơi khúc nhạc bi hùng đưa những chiến binh tử trận về cố quốc. Ta muốn ra ngoài trông thấy những cảnh trí dữ dội này.
Thị giả Pháp Không dựa vào góc thảo am, thưa rằng:
- Mấy hôm liền trời đất tối om vần vũ. Không biết định liệu thế nào. Xin Tôn đức đừng ra ngoài kẻo gió máy không ngờ được hết. Ngày này, trời thường gió buốt, đêm nay bỗng gió lốc, mưa táp. Trời đất thất thường khó đoán trước.
Nhân Tông nhìn lặng vào khoảng không chốc lát.
- Ngươi có nghe thấy tiếng gió hú không? Ta nhiều năm ở chốn yên thâm chưa từng nghe thấy tiếng gió như thế. Cây đào núi gầy gò, đứng co ro, sần sùi mấu trơ trọi, gió đã tuốt hết lá rồi phải không? Tiếng hú như tiếng giặc Thát bị đâm ộc máu trên dòng Bạch Đằng. Tiếng kêu dữ lắm, thảm thiết. Tiếng người kêu than trước khi chết không khi nào dễ chịu cả.
Tôn đức dướn người, bàn tay tì trên sàn gỗ, huyết mạch chạy giật giật nơi thái dương, những ngón tay khô dài, xòe rộng, tì miết trên mặt gỗ. Ánh lửa bập bùng…
Pháp Không định đỡ thượng hoàng, ngài gạt ra.
- Nói cảnh trí bên ngoài đi, ngươi có nhìn thấy những đám mây không? Từ ban chiều mây đã cuộn một mối ngờ ghê rợn, chúng muốn lút xuống cả mặt đất, trùm lên rừng già, cây cỏ, bò vào trong các ngóc ngách, trườn nhoài, luồn lách khắp thảo am. Mây đen vẽ ra những đầu rồng, đầu hổ, binh tướng nhà trời. Tất cả như muốn chúi đầu xuống thảo am. Ta thấy mây mờ lắm, chiến trận năm xưa…
Sông Tam Trĩ.
Quân ta rút lui về xứ Thanh. Thủy chiến. Giặc Thát hai mặt Nam Bắc giáp công vũ bão, khóa chặt, hòng bắt sống vua Trần. Bao nhiêu tướng sĩ đã vì ta và thượng hoàng mà tổn mạng. Lòng người chút nao núng, biết có thoát hiểm trong gang tấc? Tiên tổ có độ trì? Ta cũng có lúc mềm lòng, lưỡng lự nên hòa hay đánh? Để cho giặc trói, giữ cho xã tắc khỏi bị giầy xéo? Giặc đã đuổi rút phía sau, sát khí ngùn ngụt. Quyết chiến. Người cầm lái vẫn bình tĩnh quạt những mái chèo chắc nịch, phăm tới. Thuyền lút vào chỗ lau sậy kín đáo, chỉ cần lỏng tay một chút thuyền sẽ không thể nào lọt vào được chỗ quặt gấp ấy hoặc mũi thuyền loay hoay chổng ra, làm mồi cho quân thù. Những khi giáp ranh sống chết, mới biết mạng người là thế nào.
Trận Bạch Đằng.
Đằng đông nổi lên những quầng đỏ dữ dội chói sáng. Màu đỏ bi hùng, màu đỏ thảm khốc. Nước sông cuộn dâng, cuốn lốc, hút nước xoáy kéo rút, kêu ồng ộc như tiếng trâu rừng bị chọc tiết. Ta cùng thượng hoàng ra gươm đốc chiến, dồn binh giặc về sông Bạch Đằng cho đại quân ta tiêu diệt. Nguyễn Khoái nhận nhiệm vụ đánh tiên phong dụ địch. Đại quân của Hưng Đạo vương đang xuôi dòng Hóa Giang quặt vào Bạch Đằng chặn đường tiến ra biển.
Tiếng kêu của giặc Thát bị đâm ộc máu. Máu tanh sủi bọt, đàn cá dữ không dám bơi lên nuốt máu. Huyết người không phải là thứ dễ uống được.
Trống trận từng hồi riết róng, quân sĩ hô vang như sấm. Tên bay như muỗi rừng hung dữ. Kiếm sắc vung như múa, giáo nhọn tua tủa, sấm sét nổi rền.
Sát! Sát!
Tinh kỳ gió giật như quất. Quân chạy hàng ngang, quân chạy hàng dọc, quân quay tròn, quân xé nhỏ, quân từ dưới đất chui lên, quân từ trên trời rơi xuống, tiếng thét xé họng. Lũ giặc hoang mang không biết quân binh đổ ra từ đâu.
Hỗn chiến.
Máu giặc Thát, máu quân Trần tưới đẫm cờ chiến.
Thuyền lớn xô vào nhau đắm gẫy, mũi gỗ lim nhọn hoắt bọc sắt giàn trận giăng bẫy quân thù. Quân giặc Thát cao lớn, mặt bạnh hổ mang, lông mày xếch ngược, dữ tợn, la ối, giãy dụa.
Chém giết vung tay không tiếc. Quân hai bên bờ giáp công, trồi lên, trụt xuống. Tên bắn như mưa. Giặc liều chết mở đường máu, giáo nhọn quây chặt, đánh bật xuống. Bè lửa thả xuống đốt cháy những chiến thuyền đang vùng vẫy.
Lệnh ban xuống: những kẻ đầu hàng được tha mạng để giữ hòa khí sau này.
Từng đống giặc trói giật cánh khỉ, trùng trục hàng ngàn tên.
Thăng Long đã mấy lần thất thủ, quân thần phải rời bỏ kinh thành, tông miếu tổ tiên bị đào bới. Uất ức, dồn nén, căm thù tột độ. Trận chiến cuối cùng như bát nước tràn, binh sĩ bị mất hết gia quyến xông lên chém giết khôn cùng, một người địch chục người, chục người địch trăm người, trăm người địch vạn người, nỗi đau không kìm được nữa. Bắt sống được tướng giặc ta sẽ đem về Chiêu Lăng làm lễ hiến tiệp.
Thắng trận vang lừng. Bọn giặc cướp kinh hãi không dám đưa quân sang lần nữa.
Nhưng bao chiến binh tử trận? Máu quân thù, quân ta chảy thành sông. Qua vùng chiến địa vẫn ngửi thấy mùi xác người chết thối. Chiến công nào chẳng có bùn và máu.
Trận chiến nào chẳng vấy máu binh sĩ, quân giặc cùng đường đâm chém man rợ. Chiến binh không đầu vẫn vung kiếm trước khi ngã gục. Dòng máu nóng phun lên từ cổ họng sùng sục như nước sôi mùa lũ. Tiếng người khóc thét, sợ hãi, giận dữ, rên xiết, đau đớn, uất ức, câm lặng.
Như tiếng gió thét mấy ngày qua.
Sa trường đẫm máu, nỗi đau tràn mãi không sao xóa khỏi.
Tiếng vượn hú nghe như tiếng quân thù lúc hấp hối. Bao chiến binh vì xã tắc mà tử trận? Sợ rằng nhiều quá mà không chăm lo cho hết? Có người còn trách móc vì quên lãng? Ta đã ở gần họ lắm rồi. Những chiến binh kiêu dũng của Đại Việt. Những cánh tay vẫy gọi, nhưng cánh tay nhỏ quá, tiếng kêu cứ yếu dần, ta có đến kịp chăng?
Tiếng nước suối sôi sùng sục, hay tiếng ngựa chiến giậm chân giận dữ dưới dòng thác chảy tràn dưới chân Ngọa Vân mùa lũ.
Gió thổi đau đớn, quay cuồng như đêm nay.
Đêm nay là đêm cuối cùng?
Ta muốn nhìn xem quang cảnh bên ngoài. Tối quá, chẳng thấy gì cả.
Đêm nay, giông bão ngập tràn, mưa trời trút cả lòng mình xuống đất.
***
Thao thức…
Gió.
Gió từ phương Nam thổi đến. Quay quật, xoay vòng, van vỉ, dằn vặt, xé nát từng thảm rừng trúc.
Phương Nam.
Ta đã thân hành đến đó, khất thực cả tháng trời trong thành Chà Bàn của nước Chiêm Thành. Người Chiêm Thành khác chăng dân Đại Việt, trải qua binh đao chống giặc Thát, đau đớn, vui mừng. Dân cày đâu cũng giống nhau. Ta đã hứa gả công chúa Huyền Trân cho Chế Mân cũng vì cảm động ân cần tiếp đón, cũng là muốn xây mối bang giao bền chặt với láng giềng. Lời của bậc quân vương nặng như núi, không làm không được, ta có lầm chăng?
Công chúa phải ưng lòng vâng sứ mệnh của vương huynh và phụ hoàng. Huyền Trân là công chúa duy nhất của ta, triều thần trách móc. Có người còn ví việc ta gả Huyền Trân cho Chế Mân khác chi việc nàng Chiêu Quân đi cống Hồ. Có ai hiểu được nỗi lòng của ta, lòng người cha trăn trở, lo âu vì mệnh nước, vì gia quyến. Phong tục mỗi phương mỗi khác, công chúa có yên lòng làm dâu nước người, trí não hướng về đất Bắc. Ngẫm cho cùng, phận nữ nhi hy sinh vì xã tắc đã từng. Công chúa An Tư phải gả cho Thoát Hoan để hòa hoãn với giặc, nhẫn nhịn biết mấy? Nữ vương Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Thái tổ, đức hy sinh, thiệt thòi còn gì lớn hơn nữa? Các cung nữ đã vì ta mà trẫm mình dưới suối Yên Tử, còn gì cảm động hơn? Con gái ta không một lời oán thán, chữ hiếu nào sánh bằng? Nữ nhi cũng có khi là bực anh hùng.
Người nhíu hàng chân mày bạc trắng, bàn tay buông trên mặt sàn, tì mạnh xuống mặt gỗ, cánh tay gồng lên, khí huyết dồn lên trí não. Những nếp nhăn co vào, giãn ra như sóng táp. Vũ trụ đang bị hút trụt vào thảo am, giữa núi rừng đen đặc. Pháp Không khiếp sợ nhìn thượng hoàng. Những cơn sóng đang trải qua trong lòng ngài. Sóng chạy giật từ đỉnh thái dương, lan sang huyệt ấn đường, lõm sâu ở chân mày, tỏa xuống lưỡng quyền, tụ dưới nhân trung, nuốt mạnh trong yết hầu, nín thở một khắc, rung chuyển toàn thân, rồi lại tuần hoàn ngược lại. Giông bão đang nổ ra trong khoảnh khắc nhỏ của đời người. Trên mặt đức Phật, bể khổ, hoan lạc đang cuộn lại, quấn quýt, quay vòng, tì nén, đan xiết vào nhau, bung ra dữ dội. Chưa bao giờ người đệ tử trung thành thấy những chuyển vận ghê gớm trong lòng pháp chủ. Ngài vận khí huyết, hai tay rung lên, dòng máu đỏ chảy vần vũ trong đó.
Trời cồn cào, vặn vã. Không phải cuồng phong nhưng đau nhức xé ruột. Công chúa Huyền Trân theo chồng về Chiêm Thành, sính lễ là châu Ô, châu Rí. Vùng đất yết hầu phương Nam đã thuộc về Đại Việt. Bờ cõi được mở rộng nhưng công chúa sống một đời xa lạ, sự hy sinh có đáng?
Huyền Trân là con gái duy nhất của ta, đem gả cho Chế Mân cũng vì gây dựng ích lợi cho Đại Việt. Ý ta có chống được thiên định? Vua nước Chiêm Thành mất, theo phong tục Huyền Trân phải lên giàn thiêu cùng chồng? Lòng ta như lửa đốt. Ngày con gái ta bị thiêu cháy cũng là lúc thể xác ta tan rã từng mảnh. Người cha nào nỡ nhìn con gái mình lên giàn thiêu như thế. Khi An Tư phải gả cho Thoát Hoan làm kế hoãn binh, bao người thương xót, khóc than, lòng đau như cắt. Nhưng có cách nào để cứu quân dân Đại Việt trì hoãn thêm được vài ngày khỏi bị truy đuổi, thảm diệt? Có cơ hồi hoàn lực lượng? Người đời trách ta không thấy tấm gương tày liếp, có bao người hiểu được lòng ta?
Huyền Trân trở về.
Mừng vui nhưng lòng ta quặn thắt, tóc trên đầu đã bạc thêm mấy phần. Chuyện giữa Khắc Chung và Huyền Trân ta không tra xét, công chúa đã yên bình trở về, thế là thỏa lòng rồi. Cha con gặp nhau buồn vui khôn xiết, ta còn mong gì hơn nữa?
Gió thốc.
Gió bớt dồn dập quay quắt nhưng thổi cuồng, quất vào chỗ sâu xa nhất của lòng người. Cây rừng phần nhiều đã buông tuồng sau những đợt gió dữ, run rẩy chờ hơi ấm quay về; chỉ những loài cây vững chãi nhất, cứng cáp nhất còn kiêu hãnh, can trường đứng thẳng dậy, vươn thẳng lên trời, cho dù cuồng phong đã tuốt tướp lá, thân cây rớm máu, cơ thể chi chít những vệt nhựa tứa dãi khô thẫm lại, lớp vỏ già căng rộp mình, vặn cong, rơi xuống mặt đất, nước vội cuốn đi.
Chị gái ta ốm nặng, đòi gặp lần cuối. Phút sắp lâm chung nào chẳng cảm động. Thiên Thụy đã vì Trần Khánh Dư mà tổn danh. Ai hiểu được lòng nữ nhi cũng thường tình? Ta đã dặn dò. “Chị nếu thời tới thì tự đi, gặp cõi âm có hỏi việc gì thì cứ trả lời: Xin đợi một chút, em tôi là Trúc Lâm đại sĩ sẽ đến.”
Gió nhạt dần.
Đức Nhân Tông lỏng người, thả tay xuống chỏm gối. Ngài nhìn về hướng Bắc, trùng đồng sáng rõ, ánh lửa giữa đêm như thiêu đốt.
Những cảnh dữ dội ngoài kia, đám vượn khỉ kêu khóc vì sợ gió bão, ai hiểu được lòng ta? Những người thân thích của ta, môn nhân Trúc Lâm, ta đi rồi họ có thương xót thực lòng. Ta đâu dám nghi ngờ…

(còn nữa)
__________________________________________________